Báo cáo của Chính phủ về công tác bồi thường nhà nước năm 2014 do Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường thừa uỷ quyền Thủ tướng ký gửi tới ĐBQH cho thấy, đến thời điểm này, Bộ Tài chính đã thực hiện cấp phát 6,9 tỷ đồng chi trả cho 20 vụ việc nhà nước phải thực hiện bồi thường cho người dân.
Cụ thể, theo số liệu tổng hợp từ các báo cáo của TAND tối cao, VKSND tối cao và các Bộ, ngành, địa phương, trong năm 2014, các cơ quan có trách nhiệm bồi thường trên cả nước đã thụ lý, giải quyết tổng số 94 vụ việc (trong đó có 50 vụ việc thụ lý mới), tăng 12 vụ việc so với cùng kỳ năm 2013, đã giải quyết xong 53/94 vụ việc, đạt tỉ lệ 56,3%, tăng 11,3% so với cùng kỳ năm 2013, với số tiền là 4,6 tỷ đồng.
Ngoài ra, có 23 vụ án dân sự về bồi thường nhà nước đã được toà án các cấp thụ lý, tăng 5 vụ việc so với cùng kỳ năm trước, đã giải quyết xong 17 vụ việc, với số tiền là 4,1 tỷ đồng. Vẫn còn 6 vụ việc đang giải quyết.
Như vậy, tổng số tiền nhà nước phải bồi thường là gần 8,8 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính mới chỉ tiếp nhận, giải quyết 20 hồ sơ đề nghị cấp phát kinh phí chi trả tiền bồi thường với tổng số tiền cấp phát là 6,9 tỷ đồng. TAND tối cao là cơ quan “ngốn” tiền bồi thường lớn nhất, với con số 3,4 tỷ đồng. Vụ việc được giải quyết với số tiền bồi thường lớn nhất thuộc cơ quan thi hành án dân sự (xấp xỉ 1,2 tỷ đồng). Tuy nhiên, vụ việc này cơ quan thi hành án chưa thực hiện chi trả do bản án có kháng nghị, phải tạm đình chỉ thi hành án để chờ kết quả xét xử.
Trong một số lĩnh vực cụ thể, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, hoạt động quản lý hành chính phát sinh nhiều vụ việc bồi thường về thuế, đất đai, xử phạt vi phạm hành chính. Có 24 vụ vệc được thụ lý giải quyết với số tiền hơn 900 triệu đồng, đến thời điểm này đã xong 14 vụ việc (đạt tỷ lệ 58,3%) – là lĩnh vực có số vụ việc được giải quyết xong đạt tỷ lệ cao so với các lĩnh vực khác.
Lĩnh vực tố tụng, như đã đề cập, có nhiều vụ việc nhất, tổng số tiến nhà nước phải bồi thường trên 3,6 tỷ đồng, mới chỉ 39/67 vụ việc được thụ lý giải quyết, còn 28 vụ việc vẫn đang… chờ.
Cụ thể hoạt động tố tụng hình sự, Bộ trưởng Tư pháp khái quát, có 12 vụ việc cần giải quyết (trong đó 11 vụ thụ lý mới) nhưng mới chỉ 6 vụ được thực hiện. Vụ việc yêu cầu bồi thường của ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang trong vụ án oan 10 năm được thông tin là toà phúc thẩm TAND tối cao mới đang hướng dẫn đương sự hoàn thiện hồ sơ yêu cầu bồi thường theo quy định.
Ông Nguyễn Thanh Chấn mới đang được toà hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ yêu cầu bồi thường.
Một nội dung được nhấn mạnh trong báo cáo của Chính phủ là việc thực hiện trách nhiệm hoàn trả của các cá nhân đối với khoản tiền nhà nước phải bỏ ra để thực hiện bồi thường cho công dân bị oan sai.
Theo đó, trong số cả trăm vụ việc cơ quan nhà nước có sai sót, làm oan cho công dân với số tiền phải bồi thường tới 8,8 tỷ đồng, việc xem xét trách nhiệm hoàn trả chỉ đề ra đối với 8 vụ việc, với tổng số tiền hơn 500 triệu đồng. Cụ thể, trong lĩnh vực quản lý hành chính có 5 vụ việc, với tổng số tiền hoàn trả là 320 triệu đồng; trong lĩnh vực thi hành án dân sự có 2 vụ việc, với số tiền hoàn trả là 13 triệu đồng; trong ngành tòa án có 1 vụ việc, với số tiền hoàn trả là 170 triệu đồng.
Số lượng các vụ việc được xem xét trách nhiệm hoàn trả trong năm 2014 được đánh giá là tương đương với cùng kỳ năm 2013. Tuy nhiên, tổng số tiền hoàn trả đã tăng hơn so với cùng kỳ năm 2013 (tăng 273 triệu đồng).
Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường lý giải, số liệu vụ việc xem xét thực hiện trách nhiệm hoàn trả thấp là do người thi hành công vụ có lỗi vô ý gây ra thiệt hại trong tố tụng hình sự thì không phải chịu trách nhiệm hoàn trả và sau khi được cấp kinh phí và thực hiện việc chi trả tiền bồi thường cho người bị thiệt hại xong mới thực hiện xem xét trách nhiệm hoàn trả.